KAWKA
W roku 2017 przekroczenie obowiązujących standardów jakości powietrza w województwie zachodniopomorskim ze względu na ochronę zdrowia (klasa C) dotyczyło jednego zanieczyszczenia – benzo(a)pirenu zawartego w pyle PM10. Obowiązujący dla średniorocznego stężenia benzo(a)pirenu poziom docelowy został przekroczony na 5 spośród 7 stanowisk pomiarowych w województwie.
Przekroczenia zarejestrowano w Szczecinie (ul. Andrzejewskiego, ul. Piłsudskiego), Myśliborzu i Szczecinku (ul. 1 Maja, ul. Przemysłowa). (…) Na podstawie pomiarów i obliczeń rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu, w ocenie jakości powietrza dla województwa zachodniopomorskiego za 2017 rok, wyznaczone zostały obszary przekroczeń standardów jakości powietrza. Obszary przekroczeń dla benzo(a)pirenu obejmują miasto Szczecin oraz 61 obszarów w strefie zachodniopomorskiej. Najwyższe wartości stężeń benzo(a)pirenu zarejestrowano w okresach grzewczych, dlatego jako główną przyczynę przekroczeń wskazuje się niską emisję pochodzącą z indywidualnego ogrzewania mieszkań.
W przypadku pozostałych zanieczyszczeń stężenia nie przekroczyły obowiązujących w 2017 roku kryteriów ustanowionych ze względu na ochronę zdrowia, są to zanieczyszczenia: dwutlenku siarki (SO2), dwutlenku azotu (NO2), pyłu zawieszonego PM10, pyłu zawieszonego PM2,5, benzenu (C6H6), tlenku węgla (CO), ozonu (O3) – poziom docelowy, arsenu (As), kadmu (Cd), niklu (Ni) i ołowiu (Pb).
W roku 2017 na stanowisku w Szczecinie przy ul. Piłsudskiego zarejestrowano 1 przekroczenie poziomu dopuszczalnego przez stężenie 1-godzinne, gdzie dopuszczalna liczba godzin z przekroczeniami tego poziomu wynosi 24 w ciągu roku kalendarzowego. Wartość tego stężenia 1- godzinnego wynosiła 420,7μg/m3, co stanowi 120,2% poziomu dopuszczalnego (350 μg/m3). Maksymalne 24-godzinne stężenie SO2 w roku 2017 wystąpiło także na stanowisku w Szczecinie przy ul. Piłsudskiego i wynosiło 46,3μg/m3, co stanowi 37,0% poziomu dopuszczalnego (125 μg/m3).
W wieloleciu, na niektórych stanowiskach obserwuje się niewielki spadek stężeń dwutlenku siarki w powietrzu, a na innych – stężenia tego zanieczyszczenia utrzymują się na zbliżonym poziomie.
Zmierzone metodami automatycznymi w roku 2017 stężenia dwutlenku azotu na pięciu stanowiskach pomiarowych w województwie wykazały, iż w żadnym punkcie pomiarowym średnie roczne stężenia NO2 nie przekroczyły wartości dopuszczalnej. Najwyższe stężenia (do 57,5% wartości dopuszczalnej) wystąpiły w punktach zlokalizowanych na obszarach z intensywnym ruchem samochodowym (Szczecin, ul. Piłsudskiego i Koszalin, ul. Armii Krajowej). W ostatnich latach stężenia dwutlenku azotu utrzymują się na zbliżonym poziomie.
Automatyczne pomiary tlenku węgla w roku 2017 wykonywane były w jednym punkcie województwa – na stanowisku komunikacyjnym w Szczecinie przy ul. Piłsudskiego. Normowane, maksymalne stężenie 8-godzinne kroczące (liczone ze stężeń 1-godzinnych) w latach 2012-2017 było znacznie niższe od poziomu dopuszczalnego (poziom dopuszczalny wynosi 10 000 μg/m3). W 2017 roku stężenie to wynosiło 2200 μg/m3, czyli stanowiło 22% poziomu dopuszczalnego.
Wartość dopuszczalna dla średniorocznego stężenia benzenu wynosi 5μg/m3. Wykonane w latach 2015-2017 pomiary stężeń benzenu metodą automatyczną na stanowisku komunikacyjnym w Szczecinie przy ul. Piłsudskiego wskazują na niskie stężenia tego zanieczyszczenia w powietrzu. W 2017 roku stężenie średnioroczne wynosiło 0,9 μg/m3, czyli stanowiło 18% poziomu dopuszczalnego.
W 2017 roku wszystkie strefy województwa zachodniopomorskiego otrzymały klasę A ze względu na pył PM10. Nie odnotowano przekroczeń poziomu dopuszczalnego określonego dla stężenia 24-godzinnego i średniorocznego pyłu PM10.
W wieloleciu obserwuje się stopniowy spadek liczby dni z przekroczeniami poziomu dopuszczalnego określonego dla pyłu PM10. Na wszystkich stanowiskach najwyższe wartości stężeń dobowych pyłu PM10 w roku 2017, podobnie jak w latach poprzednich, zarejestrowano w okresach grzewczych. W okresie letnim nie odnotowano przekroczeń poziomu dopuszczalnego przez stężenia 24-godzinne pyłu. W związku z tym, jako główną przyczynę przekroczeń wskazuje się niską emisję pyłu PM10 pochodzącą z indywidualnego ogrzewania mieszkań (…). W roku 2017 średnioroczne wartości w punktach pomiarowych stanowiły od 52,5 % do 62,5 % poziomu dopuszczalnego, w zależności od lokalizacji stanowiska oraz warunków meteorologicznych.
Obliczenia modelowe za 2017 rok wskazują, iż na przeważającym obszarze województwa zachodniopomorskiego stężenia średnioroczne pyłu PM10 nie przekraczają 20μg/m3 (tj. 50 % poziomu dopuszczalnego). W roku 2017 nie odnotowano również przekroczeń poziomu informowania i alarmowego dla pyłu PM10.
W roku 2017, tak jak w latach poprzednich, pomiary stężeń pyłu PM2,5 wykonywane były w każdej z trzech stref województwa. Do rocznej oceny jakości powietrza za 2017 rok wykorzystano pomiary z 5 stanowisk (z istniejących 6): z 2 stanowisk w Szczecinie i z 1 stanowiska w Koszalinie, 1 w Szczecinku i 1 w Myśliborzu. Pomiary te nie wykazały przekroczeń poziomu dopuszczalnego określonego dla stężenia średniorocznego, który wynosi 25 μg/m3. Najwyższe stężenia pyłu PM2,5 w latach 2012-2017 zarejestrowano na stanowisku w Myśliborzu oraz w Szczecinie przy ul. Piłsudskiego (stanowisko komunikacyjne). Uzyskany w wyniku modelowania za 2017rok rozkład średniorocznych stężeń pyłu PM2,5 wskazuje, że na przeważającym obszarze województwa stężenia nie przekraczają 15 μg/m3 (tj.60% poziomu dopuszczalnego), a wyższe wartości stężeń mogą wystąpić w większych miastach województwa.
Ze względu na znaczny negatywny wpływ pyłu PM2,5 na zdrowie ludzi, wprowadzono dla tego zanieczyszczenia dodatkowe normy jakości powietrza obowiązujące dla obszarów tła miejskiego w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców i aglomeracjach. W województwie zachodniopomorskim takimi obszarami są miasto Koszalin oraz aglomeracja szczecińska.
Dla takich miast i aglomeracji określono wartość dopuszczalną pyłu PM2,5 w powietrzu, którą nazwano pułapem stężenia ekspozycji, obliczanym na podstawie wskaźnika średniego narażenia. Pułap stężenia ekspozycji, który odnosi się do terenów tła miejskiego w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców i aglomeracjach wynosi 20 μg/m3 dla okresu uśredniania wynoszącego trzy lata kalendarzowe i powinien być osiągnięty w 2015 roku. Ponadto na podstawie wskaźników średniego narażenia dla miast o liczbie mieszkańców większej niż 100 tys. i aglomeracji obliczany jest krajowy wskaźnik średniego narażenia, na podstawie którego określony został krajowy cel redukcji narażenia na pył PM2,5. Pomiary pod kątem określenia wskaźnika średniego narażenia prowadzone były w Szczecinie (ul. Andrzejewskiego) i Koszalinie (ul. Spasowskiego).
Jak wynika z dotychczasowych pomiarów aglomeracja szczecińska i miasto Koszalin mają jedne z najniższych wartości tego wskaźnika w Polsce – do 75 % wartości pułapu stężenia ekspozycji w aglomeracji szczecińskiej oraz do 65% wartości pułapu stężenia ekspozycji w Koszalinie.
W 2017 roku w dwóch strefach województwa – aglomeracji szczecińskiej i strefie zachodniopomorskiej – zarejestrowano przekroczenia średniorocznego stężenia benzo(a)pirenu. (…). Przekroczenia wartości docelowej przez stężenia średnioroczne wystąpiły w aglomeracji szczecińskiej na stanowisku przy ul. Andrzejewskiego i ul. Piłsudskiego (…). W ostatnich latach co roku występują przekroczenia poziomu docelowego na większości stanowisk pomiarowych w województwie.
Podobnie jak w latach poprzednich, również pomiary wykonane w 2017 roku wykazały wyraźną sezonowość występowania benzo(a)pirenu w powietrzu. Stężenia w okresach zimowych były kilkakrotnie wyższe niż w sezonie letnim. Świadczy to o tym, iż głównym źródłem emisji tego zanieczyszczenia do powietrza jest spalanie paliw związane z ogrzewaniem mieszkań.
Ołów (Pb), arsen (As), kadm (Cd), nikiel (Ni) w pyle zawieszonym PM10
Podobnie jak w latach poprzednich, również w roku 2017 rejestrowane na stanowiskach pomiarowych w województwie stężenia ołowiu, arsenu, kadmu i niklu były bardzo niskie i nie przekroczyły określonych dla tych zanieczyszczeń wartości kryterialnych – poziomu dopuszczalnego dla ołowiu oraz poziomów docelowych dla stężeń arsenu, kadmu i niklu.
Mierzone w roku 2017, jak i w latach poprzednich, w sposób automatyczny poziomy stężeń ozonu w województwie zachodniopomorskim – na stanowisku tła miejskiego w Szczecinie (ul. Andrzejewskiego) oraz na stanowisku pozamiejskim w Widuchowej (powiat gryfiński) – nie wykazały przekroczeń poziomu docelowego określonego dla tego zanieczyszczenia ze względu na ochronę zdrowia. Liczba dni ze stężeniami 8-godzinnymi ozonu wyższymi niż 120 μg/m3, uśredniona z lat 2015-2017, na stanowisku pomiarowym w Szczecinie wynosiła 6, a w Widuchowej 11 (dopuszczalna liczba dni wynosi 25).
Również wyniki obliczeń modelowych stężeń ozonu troposferycznego, przeprowadzone przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska na potrzeby rocznej oceny jakości powietrza w skali kraju, w roku 2017 nie wykazały przekroczeń poziomu docelowego dla ochrony zdrowia. Uśredniona liczba dni dla lat 2015-2017 z przekroczeniami poziomu docelowego (120 μg/m3) na obszarze województwa zachodniopomorskiego wynosiła maksymalnie 18. Południowa część województwa miała więcej dni z przekroczeniami aniżeli część północna. W roku 2017 najwyższe maksymalne 1-godzinne stężenie ozonu zarejestrowano na stanowisku w Szczecinie przy ul. Andrzejewskiego i wynosiło ono 145μg/m3.
Nie został więc przekroczony poziom informowania (180 μg/m3) oraz poziom alarmowy (240 μg/m3) dla ozonu. Inną wartością kryterialną ozonu jest poziom celu długoterminowego, który został przekroczony w 2017 roku na stanowisku pomiarowym w Widuchowej. Natomiast na stanowisku tła miejskiego w Szczecinie poziom ten został utrzymany.
Informacja pochodzi z Raportu o stanie środowiska województwa zachodniopomorskiego. Raport opracowany został na podstawie danych pomiarowokontrolnych wykonanych w roku 2017 przez Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska w Szczecinie.
